Đau đầu - Cách tiếp cận như nào?

Nhức đầu hay đau đầu là một trong những triệu chứng thần kinh phổ biến nhất mà chúng ta thường gặp phải. Và mặc dù đau đầu ảnh hưởng đến những người trẻ tuổi với tỷ lệ cao hơn nhưng chúng vẫn xảy ra ở nhiều người lớn tuổi.

Trong một cuộc khảo sát năm 2018, gần 10% người từ 65-74 tuổi và khoảng 6% trong số 75 tuổi trở lên cho biết gần đây họ bị đau nửa đầu hoặc đau đầu dữ dội. Với một số người, cơn đau quen thuộc xuất hiện 2 lần/tháng hoặc hơn.

Mặc dù đau đầu có thể phổ biến nhưng không nên bỏ qua chúng. Đau đầu đôi khi báo hiệu các tình trạng nguy hiểm, ví dụ như đột quỵ hoặc dấu hiệu của Covid-19. Hầu hết các cơn đau đầu không cần phải tới bệnh viện nhưng bạn sẽ không cần phải chịu đựng nó quá lâu nếu biết các dạng đau đầu phổ biến và áp dụng những mẹo nhỏ trong bài viết này.

Các loại đau đầu phổ biến

Juliette Preston, trợ lý giáo sư thần kinh học tại Đại học Y tế và Khoa học Oregon, Mỹ (OHSU) cho biết, có khoảng 200 loại đau đầu khác nhau. Hai trong số những loại đau đầu phổ biến nhất là căng thẳng và đau nửa đầu. Hầu hết các cơn đau đầu do căng thẳng đều ở mức độ nhẹ đến trung bình, thường là đau cả hai bên đầu và không có bất kỳ triệu chứng rõ rệt nào khác. Theo một nghiên cứu của Ý công bố vào năm 2008, khoảng 1/3 số người lớn tuổi từng trải qua ít nhất một lần đau đầu trong suốt 1 năm.

Niushen Zhang, trợ lý giáo sư lâm sàng của thần kinh học tại Đại học Stanford cho biết, chứng đau nửa đầu thường liên quan đến đau đầu từ vừa đến nặng cũng như một loạt các triệu chứng khác, chẳng hạn như nhạy cảm với ánh sáng hoặc âm thanh, buồn nôn và các vấn đề tạm thời về nhận thức. Chứng đau nửa đầu có thể xảy ra ở cả nam giới và phụ nữ nhưng thường xuyên hơn ở phụ nữ, đặc biệt tồi tệ hơn trong thời kỳ mãn kinh và sẽ giảm dần ngay sau đó.

Tuy nhiên, nếu bạn đã trên 50 tuổi và trải qua cơn đau nửa đầu thì có khả năng nguyên nhân lại đến từ vấn đề khác. Các triệu chứng tương tự cũng có thể gặp là đau đầu trong giấc ngủ, hiếm gặp nhưng thường xảy ra ở người lớn tuổi. Nó hay đánh thức người bệnh vào mỗi đêm và đó là lý do nó còn được gọi là cơn đau đầu do đồng hồ báo thức.

Preston cho biết, chứng đau đầu trong khi ngủ thường bị chẩn đoán nhầm. Cô giải thích, một trong những cách quan trọng để phân biệt cơn đau đầu trong giấc ngủ với các loại đau khác, bao gồm cả chứng đau nửa đầu là ghi chú thời gian nó tiếp tục xảy ra. Nếu nó đánh thức bạn trong khoảng từ 1-3h sáng thì có thể là do căn bệnh này.

Ngăn ngừa các cơn đau thường xuyên

Đau đầu trong khi ngủ thường dễ kiểm soát hơn chứng đau nửa đầu. Preston cho biết một chút caffeine trước khi đi ngủ, khoảng 40 đến 60 mg trong một viên nén hoặc khoảng nửa tách cà phê sẽ giúp ngăn cản chứng bệnh này mà không khiến chúng ta quá bị tỉnh táo vào ban đêm. Nhưng đừng thử cách này mà không xin tư vấn của bác sĩ. Hãy nhớ đề cập đến thời điểm đau đầu của bạn để không bị nhầm với chứng đau nửa đầu.

Tuy nhiên, ngay cả đối với chứng đau nửa đầu và đau đầu căng thẳng tái phát, đừng tìm đến thuốc ngay lập tức. Đã có bằng chứng cho thấy, việc thay đổi lối sống sẽ giúp ngăn đau đầu, đặc biệt là chứng đau nửa đầu. Zhang cho biết: "20 phút tập thể dục nhịp điệu mỗi ngày thực sự làm giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu".

Đối với nhiều loại đau đầu, việc duy trì giờ ăn, ngủ và thức phù hợp cũng rất hữu ích. Ngoài ra hãy đảm bảo luôn uống đủ nước. Cô cho biết: "Nghe thì có vẻ rất đơn giản, nhưng nó giúp ích rất nhiều. Đối với chứng đau nửa đầu, bác sĩ chuyên khoa thần kinh có thể giúp bạn xác định tác nhân khác gây ra bệnh, chẳng hạn như mất nước".

Trong một vài nghiên cứu về những người đã trải qua chứng đau nửa đầu, hầu hết họ đều khẳng định bị ít nhất một yếu tố bên ngoài kích hoạt cơn đau đầu, ví dụ như căng thẳng, thay đổi nội tiết tố, nhịn ăn, thời tiết và rối loạn giấc ngủ.

Trước đây một số lời khuyên cho rằng, việc cố gắng tránh tất cả các nguy cơ gây đau đầu là giải pháp chống đau nửa đầu tốt nhất. Nhưng nghiên cứu mới nhất cho thấy, có rất nhiều tác nhân khó xác định và không thể tránh được.

Theo Paul R. Martin, một nhà tâm lý học kiêm trợ giảng tại Đại học Monash, Úc chia sẻ, việc tuân thủ một lối sống lành mạnh, bao gồm tránh các tác nhân như mùi độc hại, đói, mất nước, thiếu ngủ,…có khi đem lại hiệu quả hơn cả việc tránh tất cả các tác nhân tiềm ẩn, ví dụ như căng thẳng và tiếng ồn.

Ngoài ra các bác sỹ hoàn toàn có thể áp dụng các biện pháp điều trị khác, bao gồm mát xa và xoa bóp vùng cổ, đầu, vai bằng phương pháp vật lý trị liệu để giảm các cơn đau đầu.

Zhang cho hay, một số người bị đau đầu đã giảm các triệu chứng, thậm chí khỏi chứng đau đầu nhờ châm cứu và xoa bóp. Các nhà khoa học nhận thấy, phản hồi sinh học nhờ các cảm biến điện sẽ giúp giảm cơn đau mãn tính trong một số trường hợp, bao gồm cả đau đầu. Căng thẳng nghiêm trọng cũng có thể gây đau đầu tái phát. Trong trường hợp này, liệu pháp hành vi nhận thức sẽ rất hữu ích.

Hãy sử dụng thuốc một cách phù hợp

Theo khuyến cáo, người bị đau đầu nên dùng thuốc một cách thận trọng, đặc biệt nếu bạn bị đau đầu thường xuyên. Tất nhiên thuốc có thể giúp giảm bớt sự khó chịu khi bị căng thẳng và đau nửa đầu. Nhưng việc sử dụng với liều lượng quá nhiều và uống sai thuốc cũng rất nguy hiểm. Preston cho biết, người lớn tuổi khá nhạy cảm với các tác dụng của thuốc.

Một số loại thuốc giảm đau như ibuprofen, naproxen và aspirin có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn như chóng mặt, vấn đề nhận thức và tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa. Vì vậy hãy sử dụng đúng theo liều lượng đã được bác sỹ kê và không nên uống quá liều hoặc uống thêm khi chưa xin ý kiến bác sỹ. Trong khi đó, loại thuốc Acetaminophen có dược tính an toàn hơn với người lớn tuổi nhưng hiệu quả chữa trị đau đầu có thể kém hơn các thuốc khác.

Zhang nhấn mạnh, để bảo vệ khỏi chứng đau đầu do lạm dụng thuốc, hãy tránh xa các loại thuốc như ibuprofen và naproxen khoảng hơn 15 ngày/tháng. Với một số loại thuốc khác, thậm chí bạn có thể phải uống ít hơn con số đó. Đối với những người bị đau đầu liên tục và không thể dung nạp thuốc, bác sỹ có thể phải cân nhắc kê một số thuốc chuyên trị đặc biệt.

Cơn đau đầu như thế nào cần cấp cứu khẩn cấp?

Đôi khi một số cơn đau đầu cần phải được chữa trị ngay lập tức vì nó có thể tiềm ẩn nguy cơ tử vong rất cao. Ví dụ với một ai đó trên 50 tuổi, ngay cả khi một cơn đau âm ỉ cũng có thể là dấu hiệu cho thấy một vấn đề nào đó trong cơ thể. Và nếu cơn đau đầu kèm cảm giác ù tai, yếu hoặc tê tay chân hoặc choáng váng sau khi thay đổi tư thế (đứng hoặc nằm, hoạt động gắng sức hoặc cúi xuống), đó có thể là dấu hiệu bạn nên tới phòng khám chuyên khoa Thần kinh càng sớm càng tốt.

Khi tới khám, các bác sĩ sẽ cố gắng loại trừ các tình trạng nghiêm trọng nhất có thể gây ra cảm giác đau đầu như đột quỵ não, các bất thường mạch máu não (phình động mạch não, vỡ phình động mạch não,... ), viêm động mạch tế bào khổng lồ, khối u não, ... Kết quả chỉ có thể làm sáng tỏ sau khi các bác sỹ thực hiện các xét nghiệm máu hoặc chụp cắt lớp vi tính sọ não (CT scanner) hay chụp cộng hưởng từ sọ não (MRI),...

Tuy nhiên hãy nhớ rằng, đôi khi một cơn đau đầu thoáng qua có thể chỉ do bạn đang căng thẳng hoặc chịu một tác động nào đó. Do vậy hãy thật bình tĩnh suy xét vấn đề và nhớ lại các biểu hiện đau đầu đã từng gặp để có quyết định sáng suốt nhất.

The consumerreports

Tài liệu tham khảo:     Mời xem thêm >>>

1. Facial Pain and Headache.

2. The International Classification of Headache Disorders 3rd edition.

3. Xử trí Túi phình mạch máu não chưa vỡ?

4. Chảy máu tiểu não ... nguyên nhân do Huyết khối tĩnh mạch não.

5. Khi nghi ngờ bị bệnh Tai biến mạch máu não, bạn cần làm gì?

6. Đau đầu.

khamthankinh.vn